Als er in Oost-Nederland niets verandert, zal de balans tussen gebruik en capaciteit van de huisartsenzorg verder onder druk komen te staan. Elk werkgebied van deze regio kent zijn eigen specifieke knelpunten en zoekt zijn eigen oplossingen. Er is dus geen ‘one size fits all’-oplossing. Maar het is wel zinvol om de ervaringen met de verschillende oplossingsrichtingen met elkaar uit te wisselen. Dit blijkt uit onderzoek van het Nivel.
Vooral de werkgebieden van Huisartsenzorg Oude IJssel (Doetinchem), Medicamus (Harderwijk), Medrie (Hardenberg, Flevoland en Zwolle) en HOOG (Apeldoorn, Oost-Achterhoek en Zutphen) krijgen de komende tien jaar te kampen met een groeiend capaciteitstekort aan huisartsenzorg. Alleen het werkgebied van Centrale Huisartsen Post Almelo (CHPA) krijgt hier naar verwachting niet mee te maken. Deze prognose is wel gebaseerd op aannames over de in- en uitstroom van huisartsen in het verleden. Als de werkgebieden erin slagen aantrekkelijker te worden voor nieuwe huisartsen, kan de druk weer verminderen.
Huisartsenpraktijken Oost-Nederland ervaren ook nu al knelpunten en tekorten
Met name huisartsen én doktersassistenten ervaren ook nu al een hoge werkdruk. Meer dan de helft van de praktijken heeft in de afgelopen 5 jaar een patiëntstop moeten toepassen vanwege een tekort aan capaciteit. Ook is het moeilijk om waarnemers te vinden en heeft een praktijk bij ziekte van een personeelslid direct een probleem. Veel praktijken verwachten ook in de nabije toekomst tekorten aan verschillende zorgprofessionals binnen de praktijk.
Elk werkgebied kent zijn eigen specifieke knelpunten
Ondanks dat knelpunten overal worden ervaren, is het opmerkelijk hoe verschillend de werkgebieden in het oosten van het land scoren op sommige indicatoren van disbalans. In het ene werkgebied is het percentage praktijken dat een patiëntenstop had heel hoog, in het andere de ervaren werkdruk onder doktersassistenten, en praktijken in weer andere werkgebieden hebben vooral moeite om waarnemers te vinden. Uit het rapport en de factsheets van het Nivel blijkt dat elk werkgebied zijn eigen specifieke set van knelpunten kent. Daarmee kunnen de huisartsenorganisaties hun eigen strategisch arbeidsmarktbeleid ontwikkelen.
Niet één generieke oplossing voorhanden
Veel huisartspraktijken zoeken naar oplossingen voor de huidige en toekomstige knelpunten. Het optimaliseren van de personeelsmix, onder andere door taakherschikking en het opleiden van extra personeel wordt daarbij het meest genoemd. Maar omdat de typen problemen verschillen, blijkt dat praktijken in de verschillende werkgebieden ook verschillende oplossingsrichtingen zoeken. Er is daarom geen ‘one size fits all’-oplossing voorhanden voor de huisartsenzorg in Oost-Nederland. Maar wel kunnen praktijken en werkgebieden van elkaar leren. Het is zinvol om de ervaringen en resultaten van de verschillende oplossingsrichtingen met elkaar uit te wisselen, vooral wanneer men met dezelfde type knelpunten op de arbeidsmarkt te maken heeft.
Partners samen aan de slag
In maart 2020 delen de regionale partners hun ervaringen en (gezamenlijke) oplossingsrichtingen. De Werkgeversvereniging Zorg en Welzijn en ROS Proscoop zullen daarbij een ondersteunende rol vervullen. Want de problemen kunnen niet alleen op praktijkniveau of landelijk niveau worden aangepakt. Het draait om regionale samenwerking tussen huisartsen(organisaties), andere aanbieders van zorg en welzijn, zorgverzekeraars, gemeenten en opleidingsinstituten.
Over het onderzoek
Uit onderzoek dat het Nivel in 2018 uitvoerde bleek dat de werkdruk en werklast in huisartsenpraktijken over het algemeen als hoog wordt beoordeeld, en dat er onder andere in Oost-Nederland personeelstekorten worden voorzien. Voor de regionale samenwerkingspartners was dit onderzoek en de recente veranderingen in het zorglandschap aanleiding voor een aanvullend onderzoek.
Naast het overkoepelende rapport heeft het Nivel ook zeven aparte factsheets gemaakt met de belangrijkste bevindingen per werkgebied in Oost-Nederland. Het onderzoek is uitgevoerd in opdracht van alle huisartsorganisaties (CHPA, FEA, HCDO, HOOG, HZ Oude IJssel, Medicamus, Medrie, SHT en Thoon), werkgeversorganisaties Zorg en Welzijn (WGV) en Proscoop. Voor het onderzoek is de Nivel-praktijkenquête uit 2018 aangepast op de informatiebehoefte van de deelnemende regionale huisartsenorganisaties. De respons was hoog: bijna de helft van de praktijken (49%) vulden de enquête in. De actieve inbreng van de regionale partners (huisartsenorganisaties, Proscoop en WGV Zorg en Welzijn) heeft hier zeker toe bijgedragen.
Meer informatie
- Artikel in De Eerstelijns, een platform voor strategie en innovatie in de eerste lijn
- Hoofdrapport Nivel Strategisch arbeidsmarktverkenning Huisartsenzorg
- Factsheet SHT
- Factsheet Medrie
- Factsheet Medicamus
- Factsheet HZOIJ
- Factsheet HOOG
- Factsheet HCDO
- Factsheet CHPA
- Factsheet praktijkenquête Oost-Nederland
Bron: Proscoop